ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ

Διαλέξεις (Πρόσωπο με πρόσωπο)

ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΕΣ ΠΑΡΟΥΣΙΕΣ – ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ: Όχι

Υποστήριξη Μαθησιακής διαδικασίας μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας e-class

Χρήση Τ.Π.Ε (e mail) στην επικοινωνία με τους φοιτητές

Η γλώσσα αξιολόγησης των φοιτητών είναι η Ελληνική.

Μέθοδοι αξιολόγησης.

Ερωτήσεις  πολλαπλής επιλογής (60% της συνολικής βαθμολογίας) και κατάθεση, γραπτής εργασίας με δημόσια παρουσίαση (40% της συνολικής βαθμολογίας).

Η αξιολόγηση του μαθήματος και των διδασκόντων πραγματοποιείται-στο τέλος του εξαμήνου- μέσω της συμπλήρωσης από τους φοιτητές ειδικού ερωτηματολογίου.  Οι φοιτητές  ενθαρρύνονται να διατυπώσουν τις απόψεις  τους μέσω του ερωτηματολογίου τόσο  για την εκπαιδευτική διαδικασία του εν λόγω μαθήματος , όσο και για τις ενδεχόμενες αλλαγές οι οποίες είναι αναγκαίες κατά την άποψή τους. Οι απαντήσεις των φοιτητών λαμβάνονται υπόψη προκειμένου να γίνουν  βελτιωτικές αλλαγές.

Ο γενικός  σκοπός του μαθήματος  είναι να εισαγάγει τους φοιτητές στις αρχές  της επιδημιολογικής έρευνας και να τους καταστήσει ικανούς να σχεδιάζουν, αναλύουν και να ερμηνεύουν επιδημιολογικά δεδομένα στους τομείς της πρόληψης, της διάγνωσης/πρόγνωσης και της θεραπείας νοσημάτων. Περαιτέρω,  το μάθημα επιδιώκει να παράσχει στους φοιτητές τα βασικά στοιχεία για την διαμόρφωση του θεωρητικού και μεθοδολογικού υποβάθρου για την μελέτη  των επιδημικών εκρήξεων, που αποτελούν ένα βασικό τομέα επικάλυψης της προληπτικής και της θεραπευτικής ιατρικής.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής / τρια θα είναι σε θέση να:

• Κατανοήσει τη σημασία της επιδημιολογίας ως ερευνητικής μεθόδου για την πρόληψη και θεραπεία των νόσων. Ακόμη, θα είναι σε θέση να κατανοήσει τη σημασία της συλλογικής και συγκριτικής θεώρησης, η οποία συγκροτεί και την υπεροχή της επιδημιολογικής έναντι της περιπτωσιακής κλινικής έρευνας.
• Έχει γνώση των χρήσεων της επιδημιολογίας, των βασικών επιδημιολογικών δεικτών (επιπολασμός, σημειακός επιπολασμός και επιπολασμός χρονικής περιόδου, επίπτωση, αθροιστική επίπτωση και επίπτωση ρυθμός, θνησιμότητα, θνητότητα, ποσοστό προσβολής), των κύριων πηγών άντλησης επιδημιολογικών δεδομένων, των βασικών κατηγοριών των επιδημιολογικών μελετών (περιγραφικές: συγχρονικές μελέτες, οικολογικές και αναλυτικές: πασχόντων μαρτύρων, αναδρομική σειράς, προοπτική σειράς, κλινική δοκιμή) και των δεικτών μέτρου αποτελέσματος (λόγος πιθανοτήτων, σχετικός κίνδυνος, αποδιδόμενος κίνδυνος) των μεθόδων δειγματοληψίας, βασικών γνώσεων ιατρικής στατιστικής και των αρχών συλλογής, καταχώρησης, ανάλυσης και  παρουσίασης επιδημιολογικών δεδομένων. Επίσης θα έχει γνώση των βασικών αρχών λειτουργίας ενός συστήματος επιδημιολογικής επιτήρησης λοιμωδών νοσημάτων καθώς και των βασικών αρχών διερεύνησης και αντιμετώπισης μιας επιδημίας. Επιπρόσθετα, ο φοιτητής θα έχει γνώση της έννοιας της αιτιότητας καθώς και της έννοιας του συστηματικού λάθους και του συγχυτικού παράγοντα. Τέλος θα έχει γνώση  των βασικών αρχών κριτικής προσέγγισης δημοσιευμένου άρθρου καθώς και της συστηματικής ανασκόπησης & μετά-ανάλυσης.
• Είναι σε θέση να διακρίνει με ευχέρεια τις βασικές κατηγορίες επιδημιολογικών ερευνών και να κατατάξει μια δεδομένη έρευνα σε κάποια από τις παραπάνω κατηγορίες.
• Χρησιμοποιεί την κατακτημένη γνώση προκειμένου: α.  να σχεδιάζει και να εκτελεί μια επιδημιολογική έρευνα, β. να χρησιμοποιεί τους βασικούς επιδημιολογικούς δείκτες, γ. Να παρουσιάζει τα αποτελέσματα της και να χρησιμοποιεί απλές τεχνικές στατιστικής ανάλυσης. δ. Να διερευνά μια επιδημία, ε.  Να προσεγγίζει κριτικά μια δημοσιευμένη εργασία και να προβαίνει σε μια σφαιρική αποτίμηση των αποτελεσμάτων της και της συνολικής της ποιότητας, ζ. να αναζητά ιατρική βιβλιογραφία μέσα από διαδικτυακές βάσεις δεδομένων.
• Αναλύει κριτικά μια δημοσιευμένη εργασία με έμφαση στο σχεδιασμό της, τον τρόπο δειγματοληψίας, τον καθορισμό της έκθεσης και της έκβασης, την στατιστική ανάλυση των δεδομένων , την παρουσίαση των αποτελεσμάτων, τον έλεγχο των συγχυτικών παραγόντων και την παρουσία συστηματικών λαθών καθώς και στην αξιολόγηση των συμπερασμάτων της ως προς την ισορροπημένη διατύπωση των ευρημάτων της έρευνας.
• Μπορεί να συνεργαστεί με τους συμφοιτητές του για να αναζήτηση ιατρικής βιβλιογραφίας αλλά και για την κριτική αποτίμηση δημοσιευμένων ερευνητικών εργασιών. Επίσης μπορεί να συνεργαστεί με τους συναδέλφους του – στο πλαίσιο των εργαστηριακών ασκήσεων- στην εφαρμογή των επιδημιολογικών δεικτών και στο σενάριο διερεύνησης και αντιμετώπισης επιδημίας

Γενικές Ικανότητες

• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
• Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
• Λήψη αποφάσεων
• Αυτόνομη εργασία
• Ομαδική εργασία
• Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
• Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης

1. ΘΕΩΡΙΑ
Εισαγωγή στην Επιδημιολογία. Ενδημία, επιδημία, πανδημία
Επιδημιολογικοί δείκτες. Επίπτωση, επιπολασμός, θνησιμότητα, θνητότητα, ποσοστό προσβολής, λόγος, αναλογία, σημειακός επιπολασμός, αθροιστική επίπτωση
Πηγές επιδημιολογικών δεδομένων. Κατά φύλο και ηλικιακή δομή πληθυσμού. Γενικοί και ειδικοί δείκτες θνησιμότητας. Γεννητικότητα.
Σχεδιασμός περιγραφικής επιδημιολογικής μελέτης. Οδηγίες για τη δημιουργία Ερωτηματολογίου, Οικολογικές μελέτες, Στάθμιση και αξιοπιστία ερωτηματολογίου.
Επιλογή δείγματος πληθυσμού, Μέθοδοι δειγματοληψίας.
Συλλογή, καταχώρηση και ανάλυση επιδημιολογικών δεδομένων.
Αναλυτική Επιδημιολογία:1. Μελέτες πασχόντων και μαρτύρων. Επιλογή του πληθυσμού σύγκρισης (reference group). Τεχνικές εξομοίωσης (matching).
Αναλυτική Επιδημιολογία 2: Μελέτες σειράς. Προοπτική μελέτη σειράς (Prospective cohort study).
Αναδρομική μελέτη σειράς (Retrospective cohort study).
Συστηματικά λάθη (bias). Αιτιολογική συσχέτιση (causality)
Επιδημιολογικά και Στατιστικά προγράμματα
Αναλυτική Επιδημιολογία 3: Κλινικές δοκιμές (Trials)
Συγχυτικοί παράγοντες (confounders)
Επιδημιολογική επιτήρηση λοιμωδών νοσημάτων. Διερεύνηση και αντιμετώπιση έξαρσης κρουσμάτων.
Συστηματική ανασκόπηση – Μετανάλυση
Ερμηνεία αποτελεσμάτων επιδημιολογικών μελετών και εργαλεία αξιολόγησης ποιότητας (π.χ. Newcastrle-Ottawa scale).
Ιατρική βασισμένη σε δεδομενα-αποδείξεις (Εvidence Based Medicine)
Κριτική δημοσιευμένων άρθρων, Πηγές ιατρικής πληροφορίας, Χρήση Medline

2. ΑΣΚΗΣΕΙΣ
«Εισαγωγή στις Ασκήσεις Επιδημιολογίας/Aσκήσεις αναζήτησης αιτιών σε νοσήματα»
«Ασκήσεις υπολογισμού Δεικτών (rates and ratio)»
«Άσκηση υπολογισμού δημογραφικών δεικτών – Δημογραφία»
«Σχεδιασμός και οργάνωση συγχρονικής επιδημιολογικής μελέτης- σχεδιασμός και παρουσίαση ερωτηματολογίου»
«Ασκήσεις δειγματοληψίας και υπολογισμού δείγματος πληθυσμού»
«Άσκηση οργάνωσης επιδημιολογικών δεδομένων. Τρόποι παρουσίασης αποτελεσμάτων»
«Κάπνισμα και καρκίνος του πνεύμονα. Μελέτη πασχόντων και μαρτύρων και αναδρομική σειράς»
«Επιδημιολογικό Πρόγραμμα epi-info 2000-Άσκηση OSWEGO»
«Έλεγχος αποτελεσματικότητας και ασφάλειας του Ephedra»
«Ηπατίτιδα Α, κατανάλωση αλκοόλ και στρειδιών
«Άσκηση επιδημιολογικής επιτήρησης. Διερεύνηση και αντιμετώπιση έξαρσης κρουσμάτων γαστρεντερίτιδας σε γαμήλια δεξίωση».
«Κριτική άρθρου στα Αγγλικά και στα Ελληνικά, Ασκήσεις κατάταξης μελετών»

-Προτεινόμενη Βιβλιογραφία :

Γενική και κλινική επιδημιολογία. Δ. Τριχόπουλος

Επιδημιολογία, Α. Aschengrau