| Τρόπος Διδασκαλία: | Πρόσωπο με πρόσωπο και πιο αναλυτικά: Η διδασκαλία του μαθήματος της «Βιοχημεία Γονιδιακής Έκφρασης, Οργάνων και Λειτουργιών του Ανθρώπου» αποτελείται από διαλέξεις, φροντιστήρια και εργαστηριακές ασκήσεις. Οι διαλέξεις αναπτύσσουν την ύλη που περιγράφεται παραπάνω ενώ οι παρουσίες στα φροντιστήρια και τις ασκήσεις είναι υποχρεωτικές. Τα φροντιστήρια ανακεφαλαιώνουν την ύλη και με την χρήση ερωτήσεων και παραδειγμάτων κλινικών περιστατικών (εκμάθηση βασισμένη σε προβλήματα) και αναδεικνύουν την εφαρμογή των βιοχημικών γνώσεων στην διάγνωση και αντιμετώπιση σοβαρών ασθενειών. Για κάθε φροντιστήριο, συνιστάται στους φοιτητές να έχουν μελετήσει τη διδαχθείσα ύλη έτσι ώστε να μπορούν να τη συζητήσουν με τους διδάσκοντες. Οι εργαστηριακές ασκήσεις (σε 4 ομάδες φοιτητών, 3 διδάσκοντες ανά ομάδα 25-30 φοιτητών) αποτελούν την πρακτική άσκηση των φοιτητών, είναι απαραίτητο συμπλήρωμα των διαλέξεων και έχουν στόχο να τους εξοικειώσουν με την χρήση τεχνικών, την λειτουργία οργάνων και την διεξαγωγή δοκιμασιών που χρησιμοποιούνται συχνά στην Κλινική Βιοχημεία, καθώς και να βοηθήσουν στη κατανόηση εννοιών που δεν γίνονται εύκολα αντιληπτές θεωρητικά (εκμάθηση βασισμένη στην πρακτική εμπειρία). Η συμπλήρωση και παράδοση προς έλεγχο του φυλλαδίου των εργαστηριακών ασκήσεων συνυπολογίζεται θετικά στην αξιολόγηση της επίδοσης των φοιτητών. Οι παρουσίες είναι υποχρεωτικές σε όλα τα φροντιστήρια και τις εργαστηριακές ασκήσεις. Χρησιμοποιούνται Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών για την προετοιμασία του υλικού των διαλέξεων και την διαδικτυακή πληροφόρηση και παροχή μαθησιακών βοηθημάτων στους φοιτητές. Πιο αναλυτικά: - Χρησιμοποιείται κοινό λογισμικό (π.χ. powerpoint) για την προετοιμασία του υλικού των διαλέξεων και την προβολή διαφανειών και βίντεο.
- Ο οδηγός μελέτης (αναλυτική ύλη & επιπλέον βιβλιογραφία), η θεωρία, τα πρωτόκολλα των εργαστηριακών ασκήσεων και οι διαφάνειες των παραδόσεων μετά από κάθε μάθημα καθώς και βίντεο και επιστημονικά άρθρα σχετικά με τη διδασκόμενη ύλη γίνονται ηλεκτρονικά και διαδικτυακά διαθέσιμα στους φοιτητές μέσω του e-class.
- Ανακοινώσεις, πληροφορίες και επικοινωνία για το μάθημα διατίθενται διαδικτυακά μέσω e-class. Η επικοινωνία γίνεται και μέσω e-mail.
- Κοινό λογισμικό (π.χ. excel) χρησιμοποιείται για την στατιστική επεξεργασία της αξιολόγησης των φοιτητών.
- Επιπλέον γενικές πληροφορίες για τους διδάσκοντες και τα ερευνητικά τους ενδιαφέροντα και τη λειτουργία του Εργαστηρίου Βιοχημείας είναι διαθέσιμες διαδικτυακά στην ιστοσελίδα του Εργαστηρίου
http://www.med.uth.gr/biochemistry/index.html |
| Μέθοδος Αξιολόγησης: | Η γλώσσα αξιολόγησης των φοιτητών είναι η Ελληνική Η αξιολόγηση της απόδοσης των φοιτητών στο μάθημα γίνεται: Α. Στις εργαστηριακές ασκήσεις: Εργαστηριακή Εργασία, Αναφορά, Γραπτές Εξετάσεις με ερωτήσεις σύντομης απάντησης και επίλυσης προβλημάτων. Η συμμετοχή των φοιτητών στις ασκήσεις καθώς και η γραπτή αναφορά των αποτελεσμάτων των ασκήσεων, η οποία γίνεται από τους φοιτητές στην διάρκεια των εργαστηρίων, είναι υποχρεωτική. Η αναφορά περιλαμβάνει τις μετρήσεις (παρουσιασμένες σε πίνακες και σχεδιαγράμματα), και τα συμπεράσματα (π.χ. αν βγήκαν τα αναμενόμενα αποτελέσματα, αν όχι γιατί όχι, πηγές πιθανών λαθών στα πειράματα) όπως ζητά κάθε άσκηση. Στο τέλος κάθε άσκησης, η γραπτή αναφορά ελέγχεται από τους διδάσκοντες και υπογράφεται, εφόσον έχει συμπληρωθεί σωστά. Σε περίπτωση που χρειάζεται να γίνουν ιδιαίτερα απαιτητικοί υπολογισμοί ή διαγράμματα, είναι δυνατόν η αναφορά να συμπληρωθεί μετά το τέλος του εργαστηρίου και να επιδοθεί στους διδάσκοντες σε επόμενη προκαθορισμένη ημερομηνία. Η επιτυχής συμμετοχή στην άσκηση πιστοποιείται από την υπογραφή του διδάσκοντος στη γραπτή αναφορά των αποτελεσμάτων. Στο τέλος του εξαμήνου οι φοιτητές εξετάζονται γραπτά στο περιεχόμενο των Εργαστηρίων. Στις εξετάσεις του Εργαστηρίου εξεταστέα ύλη είναι η θεωρία, η μεθοδολογία και οι τρόποι επεξεργασίας αποτελεσμάτων που περιλαμβάνονται στο Οδηγό των Εργαστηριακών Ασκήσεων ή αναπτύσσονται από τους διδάσκοντες κατά την διάρκεια των εργαστηρίων. Δικαίωμα συμμετοχής στις εξετάσεις του Εργαστηρίου έχουν μόνον όσοι συμμετείχαν με επιτυχία στις εργαστηριακές ασκήσεις. Η επιτυχία στις εξετάσεις του εργαστηρίου είναι απαραίτητη προϋπόθεση για συμμετοχή στις εξετάσεις του μαθήματος. Β. Στα φροντιστήρια: πρόσωπο με πρόσωπο συζήτηση φοιτητών και διδασκόντων, εμβάθυνση με περιστατικά και ερωτήσεις. Σε κάθε φροντιστήριο οι φοιτητές προετοιμάζονται στην ύλη των κεφαλαίων που θα συζητηθεί αλλά και στις απαντήσεις των ερωτήσεων που έχουν αναρτηθεί στο e-class. Ακόμη σε κάθε φροντιστήριο θα παρουσιαστούν κλινικά περιστατικά και θα συζητήσουν τυχών απορίες με τους διδάσκοντες σχετικά με τη διδαχθείσα ύλη. Η συμμετοχή των φοιτητών στα φροντιστήρια συνυπολογίζεται θετικά στην αξιολόγηση της επίδοσης τους. Γ. Στη θεωρία-ύλη διαλέξεων: Γραπτές Εξετάσεις με ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής και κρίσεως-σύντομης απάντησης. Οι εξετάσεις του μαθήματος είναι γραπτές και αποτελούνται από θέματα πολλαπλής επιλογής (παραδείγματα είναι διαθέσιμα ηλεκτρονικά στο e-class και στα φροντιστήρια του μαθήματος) και ερωτήσεις κρίσεως ή σύντομης απάντησης που αφορούν τη διδακτέα ύλη. Εξεταστέα ύλη αποτελεί η ύλη των διαλέξεων και των φροντιστηρίων όπως περιγράφεται ανωτέρω. Δικαίωμα συμμετοχής στις εξετάσεις του μαθήματος έχουν μόνον όσοι φοιτητές πέρασαν τις εξετάσεις του Εργαστηρίου. Τελικός βαθμός Ο τελικός βαθμός του μαθήματος υπολογίζεται κατά 80% από τον βαθμό των γραπτών εξετάσεων του μαθήματος και κατά 20% από τον βαθμό των γραπτών εξετάσεων του Εργαστηρίου. Όλα τα παραπάνω είναι προσβάσιμα από τους φοιτητές καθώς περιέχονται στον Οδηγό του μαθήματος που διανέμεται εκτυπωμένος σε όλους τους φοιτητές και βρίσκεται αναρτημένος ηλεκτρονικά στο e-class του μαθήματος. |
| Αντικειμενικοί Στόχοι/Επιδιωκόμενα Αποτελέσματα: | Η ύλη του μαθήματος χωρίζεται σε 3 ενότητες α) μηχανισμοί ροής της γενετικής πληροφορίας β) διακυτταρική επικοινωνία και γ) βιοχημεία συστημάτων. Το μάθημα στοχεύει στην ολοκλήρωση του μεταβολισμού και στην κατανόηση της ρύθμισης των βιοχημικών λειτουργιών του ανθρώπινου οργανισμού σε μοριακό, κυτταρικό και συστημικό επίπεδο. Αναλύονται οι μηχανισμοί της διατήρησης, μεταβίβασης και έκφρασης της γενετικής πληροφορίας, ο μηχανισμός δράσης των ορμονών και ο ρόλος τους στην ομοιοστασία του οργανισμού, οι βιοχημικές ιδιαιτερότητες διαφόρων ιστών και συστημάτων, καθώς και βιοχημικά θέματα ειδικής σημασίας όπως η διατροφή στην υγεία και στην παθογένεια του ανθρώπου και ο μεταβολισμός των μυών στην άσκηση. Το μάθημα αποτελεί τον κύριο σύνδεσμο των θεωρητικών γνώσεων του μεταβολισμού, της λειτουργίας και επικοινωνίας των ανθρώπινων οργάνων και προετοιμάζει τους φοιτητές ώστε να έχουν τις απαραίτητες γνώσεις για τα μαθήματα των μεγαλύτερων εξαμήνων και πιο ειδικά για τα μαθήματα: Κλινική Βιοχημεία, Παθολογική Φυσιολογία, Ενδοκρινολογία, Ιατρική Γενετική, Παθολογία, Μαιευτική και Παιδιατρική. Τέλος, το μάθημα στοχεύει επιπλέον στο να κατανοήσουν οι φοιτητές τη σημασία της ορθής αξιολόγησης των βιοχημικών αναλύσεων και να αποκτήσουν τις απαιτούμενες γνώσεις που θα τους επιτρέψουν να ανταποκριθούν τόσο στις ειδικότητες Εργαστηριακής Ιατρικής όσο και στις κλινικές ειδικότητες της Ιατρικής. Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο/η φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση να: - Έχει κατανοήσει τη ρύθμιση των βιοχημικών λειτουργιών του ανθρώπινου οργανισμού σε μοριακό, κυτταρικό και συστημικό επίπεδο.
- Έχει γνώση των μηχανισμών της διατήρησης, μεταβίβασης και έκφρασης της γενετικής πληροφορίας,
- Αντιλαμβάνεται τον μηχανισμό δράσης των ορμονών και τον ρόλο τους στην ομοιοστασία του οργανισμού καθώς και τη βιοχημική ιδιαιτερότητα διαφόρων ιστών και συστημάτων όπως το ήπαρ, τα αισθητήρια όργανα, οι πρωτεΐνες αίματος, η αιμόσταση και ο λιπώδης ιστός.
- Έχει τις απαραίτητες γνώσεις ώστε να αντιλαμβάνεται και να κρίνει την επίδραση της διατροφής στην υγεία και σε ειδικές καταστάσεις.
- Έχει τις απαραίτητες γνώσεις για τη συμμετοχή του μεταβολισμού των μυών (άσκηση) στην υγεία και παθογένεια του ανθρώπου όπως στον κάματο, τον διαβήτη και τη γήρανση.
- Έχει τις βασικές γνώσεις ώστε να διακρίνει την εργαστηριακή παθολογική εικόνα από την φυσιολογική συμβάλλοντας στη διάγνωση βασικών μεταβολικών ασθενειών.
- Μπορεί να συνεργαστεί με τους συμφοιτητές του στα πλαίσια εργαστηριακού περιβάλλοντος για την εκτέλεση βασικών βιοχημικών αναλύσεων και την επεξεργασία των αποτελεσμάτων τους.
Γενικές Ικανότητες - Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
- Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
- Λήψη αποφάσεων
- Αυτόνομη εργασία
- Ομαδική εργασία
- Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
- Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
- Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
|
| Περιγραφή Μαθήματος: | Η ύλη του μαθήματος «Βιοχημεία Γονιδιακής Έκφρασης, Οργάνων και Λειτουργιών του Ανθρώπου» έχει διαμορφωθεί ως εξής: Α. Οι θεωρητικές κλινικές ικανότητες που πρέπει να αποκτήσουν οι φοιτητές για να επιτύχουν στο μάθημα . Β. Οι πρακτικές και κλινικές δεξιότητες που πρέπει να αποκτήσουν οι φοιτητές για να θεωρείται επιτυχημένη η παρακολούθηση τους. Γ. Η γνώση της ύλης που πρέπει να έχουν οι φοιτητές για να επιτύχουν στο μάθημα Α. Θεωρητικές κλινικές ικανότητες Ι. Ανά ενότητα θεωρίας Ενότητα 1: Μηχανισμοί ροής της γενετικής πληροφορίας - Χρήση της αντιστοίχισης των αλληλουχιών στη διάγνωση
- Γνώση των ιδιοτήτων και λειτουργιών των DNA πολυμερασών και τοποϊσομερασών για την επιλεκτική φαρμακευτική στόχευση και χρήση αντικαρκινικών φαρμάκων
- Παραδείγματα χημικών μεταλλαξιογόνων
- Καρκινογόνες ουσίες που στοχεύουν μοριακούς μηχανισμούς του γενετικού υλικού
- Τεστ Ames και ανίχνευσης καρκινογόνων ουσιών
- Ασθένειες που προκύπτουν από δυσλειτουργία των επιδιορθωτικών μηχανισμών όπως Μελαχρωματική ξηροδερμία, Σύνδρομο Cockayne’s, Ηereditary nonpolyposis colorectal cancer-σύνδρομο Lynch (HNPCC), Νόσος Huntington.
- Παραδείγματα αντιβιοτικών που χρησιμοποιούνται ως αναστολείς της μεταγραφής
- Διεργασία του ματίσματος και νόσοι που προκύπτουν από δυσλειτουργία του εναλλακτικού ματίσματος
- Πρωτεϊνική σύνθεση και αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται ως αναστολείς της
- Η νόσος της ‘εξαφανιζόμενης λευκής ουσίας’ (VWM disease)
- Το παράδειγμα της δράσης των πυρηνικών υποδοχέων
- Το παράδειγμα της ρύθμισης της ομοιοστασίας του σιδήρου
Ενότητα 2: Διακυτταρική επικοινωνία - Μεταγωγής σήματος του EGF και του μονοπατιού των ras-ΜΑΡ κινασών καθώς και το συσχετισμό μεταξύ των μονοπατιών μεταγωγής σήματος και καρκίνου.
- Παραδείγματα από βλάβες στην πορεία σηματοδότησης, ογκογονίδια και τοξίνες που μπορούν να οδηγήσουν σε καρκίνο και άλλες ασθένειες.
- Στόχευση των σηματοδοτικών μονοπατιών για την αντιμετώπιση παθολογικών καταστάσεων.
- Κλινικές επιπτώσεις του συνδρόμου Cushing, της ασθένειας Addison και Graves.
- Διαταραχές σύνθεσης στεροειδών ορμονών λόγω κληρονομικής έλλειψης ενζύμων.
- Ανεπάρκεια 21α-υδροξυλάσης και κλινικές επιπτώσεις
- Τύφλωση, νυκταλωπία και γενετική βάση της έγχρωμης όρασης και του δαλτωνισμού
- Ανοσμίες και υποδοχείς των γευστικών μορίων
- Ανεπάρκειες Βιταμινών: Beri-Beri, Σύνδρομο Wernicke-Korsacoff, Μεγαλοβλαστική Αναιμία, Πελάγρα, Σκορβούτο, Ραχίτιδα και Οστεομαλακία
- Ινσουλινοεξαρτώμενος και μη ινσουλινοεξαρτώμενος σακχαρώδης διαβήτης
- Λεπτίνη και ασθένειες ρύθμισης του ισοζυγίου καυσίμων
Ενότητα 3: Βιοχημεία συστημάτων - Εκτίμηση της ηπατικής λειτουργίας
- Ηπατικές πρωτεΐνες και μόρια στην κλινική διάγνωση και θεραπεία
- Ένζυμα που περιέχονται φυσιολογικά στο πλάσμα
- Διαγνωστική αξία ενζύμων ιστικής προέλευσης (τρανσαμινασών, LDH, CPK) και των ισοενζύμων τους
- Παράγοντες πήξης και μηχανισμός δράσης αντιπηκτικών όπως ασπιρίνης, ηπαρίνης.
- Αιμοφιλίες.
- Σύνδεση των μηχανισμών της αιμόστασης με την κυτταρική σηματοδότηση στη χορήγηση φαρμάκων
- Λιπώδης ιστός και φλεγμονή, παχυσαρκία
- Διατροφή: Απαραίτητα λιπαρά οξέα, αμινοξέα, μακροθρεπτικά συστατικά (πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λίπη).
- Δίαιτες, κακή διατροφή, υποσιτισμός, Ειδικές καταστάσεις, Παθολογικές καταστάσεις
- Μυϊκή συστολή και διέγερση, έλεγχο της μυϊκής λειτουργίας
- Ενεργειακές ανάγκες των μυών κατά την άσκηση
- Επίδραση της διατροφής στην επιλογή ενεργειακών πηγών κατά την άσκηση
- Κάματος (περιφερειακός και κεντρικός)
- Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της φυσικής άσκησης
Β. Πρακτικές και κλινικές δεξιότητες Στα υποχρεωτικά εργαστήρια – εκμάθηση βασισμένη στην πρακτική εμπειρία Απόκτηση γενικών και ειδικών πρακτικών δεξιοτήτων από τους φοιτητές Ιατρικής κατά την εκπόνηση των εργαστηριακών ασκήσεων: Γενικές δεξιότητες - παρατήρηση φαινομένων στο εργαστήριο, καταγραφή και ανάλυση δεδομένων
- εξαγωγή συμπερασμάτων από δεδομένα
- επίλυση πρακτικών προβλημάτων
- κατασκευή γραφικών παραστάσεων από δεδομένα
- εξαγωγή πληροφοριών από γραφικές παραστάσεις
- χειρισμός βασικού εξοπλισμού εργαστηρίων Κλινικής Χημείας και Βιοχημείας
- αποτελεσματική εργασία σε ομάδα
- ασφαλής εργασία σε εργαστηριακό περιβάλλον
- κατανόηση και τήρηση οδηγιών
- αντίληψη εργαστηριακών λαθών και αναγνώριση των πηγών τους
- Ειδικές δεξιότητες
Κλινικές εφαρμογές παρασκευής ανασυνδυασμένου πλασμιδιακού DNA και πέψης με με ενδονουκλεάσες περιορισμού - Παρασκευή πλασμιδιακού DNA από βακτήρια με τη μέθοδο της αλκαλικής λύσης.
- Ποσοτικός προσδιορισμός DNA με τη μέθοδο της φασματοσκοπίας
- Κατασκευή πηκτής αγαρόζης και ηλεκτροφορητικός διαχωρισμός DNA με βάση το μοριακό του βάρος.
- Χαρτογράφηση ανασυνδυασμένου πλασμιδίου μετά από πέψη με ενδονουκλεάσες περιορισμού και ηλεκτροφόρηση σε πηκτή αγαρόζης
Κλινική εφαρμογή εργαστηριακής ανάλυσης των τρανσαμινασών GOT και GPT - Διαγνωστική σημασία προσδιορισμού της ασπαρτικής αμινοτρανσφεράσης (GOT ή AST) και της αμινοτρανσφεράσης της αλανίνης (GPT ή ALT).
- Παθολογικές αιτίες μείωσης ή αύξησης των GOT και GPT στο αίμα
- Προσδιορισμός συγκέντρωσης των GOT και GPT στο αίμα ασθενών φωτομετρικά
- Εκτίμηση εργαστηριακών αποτελεσμάτων
Κλινική εφαρμογή εργαστηριακής ανάλυσης της ουρίας - Διαγνωστική σημασία προσδιορισμού της ουρίας στον ορό
- Παθολογικές αιτίες μείωσης ή αύξησης της ουρίας
- Προσδιορισμός συγκέντρωσης της ουρίας στο αίμα ασθενών φωτομετρικά
- Εκτίμηση εργαστηριακών αποτελεσμάτων και συσχέτιση με τα αποτελέσματα της συγκέντρωσης των GOT και GPT στο αίμα ασθενών
Κλινική εφαρμογή εργαστηριακής ανάλυσης της χολερυθρίνης - Διαγνωστική σημασία προσδιορισμού της χολερυθρίνης στον ορό
- Παθολογικές αιτίες μείωσης ή αύξησης της χολερυθρίνης
- Προσδιορισμός συγκέντρωσης της χολερυθρίνης στο αίμα ασθενών φωτομετρικά
- Εκτίμηση εργαστηριακών αποτελεσμάτων
Γ. Γνώση – Ύλη διαλέξεων Ροή της γενετικής πληροφορίας - Το κεντρικό δόγμα της μοριακής βιολογίας
- Το μοντέλο διπλής έλικας και τα είδη διπλής έλικας DNA
- Οι ιδιότητες του DNA σε διάλυμα
- Οι ανώτερες δομές του δίκλωνου DNA
- Η δομή, τα είδη και ο βιολογικός ρόλος του RNA
- Ο γενετικός κώδικας: ιδιότητες, ιστορικό αποκρυπτογράφησης
Αντιγραφή του DNA - Ο μηχανισμός της αντιγραφής στους προκαρυωτικούς και ευκαρυωτικούς οργανισμούς και σύγκριση
- Τα ένζυμα που συμμετέχουν και οι λειτουργίες τους:
- DNA πολυμεράση Ι, II, III του E. coli
- Πριμάση, λιγάση, κύριες ευκαρυωτικές DNA πολυμεράσες
- Ενζυμική επιμέλεια της ανάγνωσης από τις πολυμεράσες
- Το PCNA ως προγνωστικός δείκτης καρκίνου
- Η αιτιολογία της νόσου Huntington’s
- Ελικάσες και σύνδρομα
- Τοποϊσομεράσες τύπου Ι και ΙΙ: λειτουργίες και φάρμακα
- Τελομεράση: η ριβονουκλεοπρωτεΐνη με δράση αντίστροφης μεταγραφάσης και η σημασία της
Επιδιόρθωση DNA και ανασυνδυασμός Δημιουργία βλαβών στο DNA: – Ταυτομέρεια βάσεων – Λάθη πολυμερασών – Προϊόντα μεταβολισμού Α) Χημικά μεταλλαξιγόνα α) ανάλογα βάσεων β) τροποποίηση βάσεων γ) παρεμβλητικοί παράγοντες Β) ακτινοβολίες α) ιονίζουσα β) υπεριώδης Επιδιορθωτικοί μηχανισμοί Α) Αναστροφή βλάβης Β) Επιδιόρθωση κακοζεύξεων Εκτομή βάσης Εκτομή νουκλεοτιδίου Τεστ Ames Ανασυνδυασμός Ρεκομπινάση Δομές Holliday Σύνθεση RNA & Ρύθμιση Γονιδιακής Έκφρασης στα Βακτήρια - Ιδιότητες, απαιτήσεις, δομή & τύποι RNA πολυμεράσης
- Στάδια δράσης RNA πολυμεράσης
- Εκκίνηση μεταγραφής: ο ρόλος των προαγωγέων και της υπομονάδας σ
- Επιμήκυνση: Καταλυτικός μηχανισμός, υβρίδιο DNA/RNA, μετακίνηση «φυσαλίδας», επιμέλεια ανάγνωσης
- Τερματισμός: Εσωτερικός & πρωτεϊνοεξαρτώμενος (παράγοντας ρ)
- Επεξεργασία RNA (Εκτομή, προσθήκη, τροποποίηση)
- Αναστολείς μεταγραφής, αντιβιοτικά
- Αρχές ρύθμισης γονιδιακής έκφρασης
- Η έννοια του οπερονίου
- Οπερόνιο λακτόζης: λειτουργία και ρύθμιση
- Καταστολέας, επαγωγέας, χειριστής, καταστολή καταβολίτη (πρωτεΐνη CAP)
- Ριβοδιακόπτες
- Αίσθηση απαρτίας
Σύνθεση RNA & γονιδιακή έκφραση στους ευκαρυώτες - Διαφορές γονιδιακής έκφρασης/σύνθεσης RNA μεταξύ προκαρυωτικών και ευκαρυωτικών οργανισμών
- Τύποι RNA πολυμεράσης στους ευκαρυώτες
- Προαγωγείς και cis-δρώντα στοιχεία ελέγχου μεταγραφής από RNA Pol II
- Γενικοί μεταγραφικοί παράγοντες της RNA Pol II
- Ειδικοί μεταγραφικοί παράγοντες – trans-δρώντα στοιχεία ελέγχου
- Πυρηνικοί υποδοχείς ορμονών
- Ο ρόλος της χρωματίνης στη ρύθμιση της μεταγραφής
Επεξεργασία του RNA στους ευκαρυώτες - Διαφορές επεξεργασίας του mRNA μεταξύ προκαρυωτικών και ευκαρυωτικών οργανισμών
- Ωρίμανση του ριβοσωμικού RNA (rRNA)
- Ωρίμανση του μεταφορικού RNA (tRNA)
- Ωρίμανση και επεξεργασία του αγγελιοφόρου RNA (mRNA)
- Τροποποίηση (κάλυμμα) του 5΄άκρου
- Τροποποίηση (πολυαδενυλίωση) του 3΄άκρου
- Συρραφή
- Συντηρημένες αλληλουχίες θέσεων συρραφής
- snRNPs και σωμάτιο συρραφής
- Σύζευξη με την μεταγραφή
- Βλάβες συρραφής και νοσήματα
- Εναλλακτική συρραφή
- Αυτο-συρραφή και ριβοένζυμα
- Τροποποίηση και διόρθωση του RNA
Σύνθεση πρωτεϊνών - Οι παράγοντες της σύνθεσης πρωτεϊνών (μετάφρασης)
- Δομή και ρόλος του μεταφορικού RNA (tRNA)
- Αμινοακυλίωση του tRNA και συνθετάσες του αμινοακυλο-tRNA
- Δομή και συστατικά των ριβοσωμάτων
- Αρχές της μετάφρασης στα βακτήρια
- Παράγοντες έναρξης
- Κατάλυση πεπτιδικού δεσμού
- Παράγοντες επιμήκυνσης
- Παράγοντες τερματισμού
- Πιστότητα και κόστος
- Μετάφραση στους ευκαρυώτες
- Στόχευση/διαλογή πρωτεϊνών
- Είσοδος πρωτεϊνών στο ΕΔ, εκκριτική οδός
- Αναστολείς της μετάφρασης
- Αντιβιοτικά
- Τοξίνη της διφθερίτιδας
- Ρικίνη
- Ρύθμιση της μετάφρασης (μετα-μεταγραφική ρύθμιση της γονιδιακής έκφρασης)
- Αναστολή μετάφρασης & σταθεροποίηση του mRNA
- Kυτταρική ομοιοστασία του σιδήρου
- Αναστολή μετάφρασης & αποικοδόμηση του mRNA
- Παρεμβολή του RNA (siRNA) και miRNA
Ενδοκυττάρια σηματοδότηση - Το τριαδικό σύστημα μεταγωγής μηνύματος ορμονών με μεμβρανικούς υποδοχείς συζευγμένους με πρωτεΐνες G.και ο μηχανισμός δράσης της τοξίνης της χολέρας.
- Οι δεύτεροι αγγελιοφόροι: χαρακτηριστικά, ποιοι είναι, πώς παράγονται, πώς δρουν, πώς αποικοδομούνται.
- Η δράση της αδενυλικής κυκλάσης: κυκλικό ΑΜΡ, ενεργοποίηση της ΡΚΑ.
- για τη δράση της φωσφολιπάσης Cβ: ΙΡ3 και διακυλογλυκερόλη, Ca2+ και καλμοδουλίνη, ενεργοποίηση της ΡΚC.
- Παραδείγματα υποδοχέων ορμονών / αυξητικών παραγόντων που έχουν ενεργότητα κινάσης τυροσίνης.
- Οι υποδοχείς που δρουν μέσω JAKs-STATs: αυξητική ορμόνη, α-ιντερφερόνη
- Συνοπτική περιγραφή της μεταγωγής σήματος του EGF και του μονοπατιού των ras-ΜΑΡ κινασών καθώς και το συσχετισμό μεταξύ των μονοπατιών μεταγωγής σήματος και καρκίνου.
- Παραδείγματα από βλάβες στην πορεία σηματοδότησης, ογκογονίδια και τοξίνες που μπορούν να οδηγήσουν σε καρκίνο και άλλες ασθένειες.
- Η στόχευση των σηματοδοτικών μονοπατιών για την αντιμετώπιση παθολογικών καταστάσεων.
Bιοχημική Ενδοκρινολογία - Πεπτιδο-ορμόνες και στεροειδείς ορμόνες: χαρακτηριστικά δομής, σύνθεσης, ωρίμανσης και μεταφοράς ορισμένων υποθαλαμικών ορμονών.
- Οι ορμόνες υποθαλάμου, υπόφυσης, ενδοκρινών αδένων : ρύθμιση του κυκλώματος μέσω ανάδρομης τροφοδότησης.
- Η ρύθμιση της έκκρισης στεροειδών ορμονών: Δράση ACTHστην παραγωγή κορτιζόλης από φλοιό επινεφριδίων, δράση FSH και LH στην παραγωγή τεστοστερόνης, οιστραδιόλης και προγεστερόνης από γονάδες, πολλαπλή ρύθμιση έκκρισης αλδοστερόνης από φλοιό επινεφριδίων.
- Κλινικές επιπτώσεις του συνδρόμου Cushing, της ασθένειας Addison και Graves.
- Οι διαταραχές σύνθεσης στεροειδών ορμονών λόγω κληρονομικής έλλειψης ενζύμων. Ανεπάρκεια 21α-υδροξυλάσης. Κλινικές επιπτώσεις.
- Η οικογένεια των υποδοχέων στεροειδών ορμονών: δομή και λειτουργία (συνενεργοποιητές μεταγραφής).
- Η σύνδεση της δράσης των ορμονών με τους μηχανισμούς μεταγωγής σήματος και τη στόχευση τους για την αντιμετώπιση παθολογικών καταστάσεων.
Βιοχημεία αισθητηρίων οργάνων - Οι νικοτινικοί και μουσκαρινικοί υποδοχείς της ακετυλοχολίνης: δομή, ιδιαίτερα δομικά χαρακτηριστικά και τρόπος δράσης.
- Βιοχημική βάση της όρασης. Λειτουργία ραβδίων, κωνίων και διαφορές.
- Σχέση δομής και λειτουργίας της ροδοψίνης, μετατροπή των φωτονίων σε νευρικό σήμα και η προσαρμογή των ραβδίων στο φως
- Γενετική βάση της έγχρωμης όρασης και του δαλτωνισμού
- Βιοχημική βάση της όσφρησης και μεταγωγή σήματος οσμογόνου
- Βιοχημική βάση της γεύσης και υποδοχείς των γευστικών μορίων
- Βιοχημική βάση της ακοής.
- Βιοχημική βάση της αφής.
Υπενθύμιση μεταβολικών οδών- Βιταμίνες - Βιταμίνες: η έννοια και τη σημασία τους
- Κατάταξη βιταμινών και σύνδεση με το μεταβολισμό
- Δοκιμασία διέγερσης
- Βιοχημική εξήγηση πιθανής ανεπάρκειας και νόσου για κάθε βιταμίνη
- Η χαρακτηριστική συμμετοχή κάθε βιταμίνης στη λειτουργία του οργανισμού
- Συνθήκες και πιθανότητες ανεπαρκειών βιταμινών στο δυτικό πολιτισμό
Ορμονική ρύθμιση του μεταβολισμού - Τα επίπεδα της γλυκόζης του αίματος παραμένουν σταθερά στην κυκλοφορία
- Η χρήση της γλυκόζης από τον οργανισμό
- Ινσουλίνη: ρόλος, σύνθεση, ωρίμανση και έκκριση
- Υποδοχέας ινσουλίνης: δομή, ενεργοποίηση, μεταγωγή σήματος
- Δράσεις στο μεταβολισμό σακχάρων, λιπιδίων, πρωτεϊνών
- Γλυκαγόνη: δομή, δράση, υποδοχέας
- Παραγωγή κετονοσωμάτων στη χρόνια ασιτία (έκκριση γλυκαγόνης)
- Η βιοχημική βάση του ΣΔΤ1 (Σακχαρώδη Διαβήτη Τύπου 1) και ΣΔΤ2. Ομοιότητες και διαφορές, θεραπευτική αντιμετώπιση.
- Υπογλυκαιμία
- Για τη λεπτίνη: πού παράγεται, πού δρα, πώς επηρεάζει το ισοζύγιο καυσίμων και ενέργειας του οργανισμού
Βιοχημεία του ήπατος - Οι λειτουργίες του ήπατος ως κεντρικό μεταβολικό όργανο και την επικοινωνία του με άλλους ιστούς
- Οι λειτουργίες του ήπατος ως μεταβολικό όργανο των αμινοξέων και των πρωτεϊνών
- Οι λειτουργίες του ήπατος ως μεταβολικό όργανο του αζώτου και της ουρίας
- Οι λειτουργίες του ήπατος στη βιομετατροπή, στο μεταβολισμό φαρμάκων και την αποτοξίνωση
- Οι λειτουργίες του ήπατος στη σύνθεση και αποικοδόμηση του γλυκογόνου καθώς και στη διατήρηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα
- Οι λειτουργίες του ήπατος στο μεταβολισμό της αίμης
- Οι λειτουργίες του ήπατος στο μεταβολισμό της χολερυθρίνης
- Εκτίμηση της ηπατικής λειτουργίας μέσω των βιοχημικών εξετάσεων
- Η σημασία των μεταβολικών μηχανισμών, η κατανόησή τους και οι εφαρμογές τους στην κλινική διάγνωση και πράξη.
Βιοχημεία αίματος - A. Βιοχημεία Πρωτεϊνών Πλάσματος
- Σύσταση του πλάσματος και διαφορά του από τον ορό.
- Οι λειτουργίες και η ηλεκτροφορητική κατάταξη των πρωτεϊνών του πλάσματος, οι πρωτεΐνες οξείας φάσης και η C-αντιδρώσα πρωτεΐνη
- Η φύση και ο βιολογικός ρόλος της λευκωματίνης, α1-αντιθρυψίνης, σερουλοπλασμίνης, τρανσφερρίνης και γ-σφαιρινών και κλινικές επιπτώσεις διαταραχών των επιπέδων ή ενεργότητας των πρωτεϊνών αυτών.
- Χαρακτηριστικές αλλαγές στα πρότυπα ηλεκτροφορητικού διαχωρισμού των πρωτεϊνών του πλάσματος – ένδειξη παθολογικών καταστάσεων.
- Τα ένζυμα που περιέχονται φυσιολογικά στο πλάσμα και η διαγνωστική αξία ενζύμων ιστικής προέλευσης (τρανσαμινασών, LDH, CPK) και των ισοενζύμων τους.
- B. Βιοχημεία Αιμόστασης
- Ο ρόλος των αιμοπεταλίων στην πήξη του αίματος και ποιες ουσίες προάγουν την ενεργοποίηση και συγκόλλησή τους.
- Ο ρόλος της φωσφολιπάσης Α2, κυκλοοξυγονάσης και συνθάσης της θρομβοξάνης στην πήξη του αίματος και το μηχανισμό δράσης της ασπιρίνης.
- Η φύση των παραγόντων πήξης του αίματος..
- Η δομή του ινωδογόνου και τα στάδια πολυμερισμού του σε θρόμβο διασυνδεδεμένου ινώδους (δράση θρομβίνης, τρανσγλουταμινάσης).
- Ο περιορισμός της πήξης: αντιθρομβίνη ΙΙΙ και ο ρόλος της ηπαρίνης
- Ο μηχανισμός της ινωδόλυσης: ιστικός ενεργοποιητής του πλασμινογόνου και πλασμίνη.
- Οι διαταραχές πήξης λόγω γενετικής έλλειψης παραγόντων (αιμοφιλίες) και θεραπευτική χορήγηση ανασυνδυασμένων παραγόντων.
- Σύνδεση των μηχανισμών της αιμόστασης με την κυτταρική σηματοδότηση.
- Λειτουργίες του λιπώδους ιστού
- Ο λιπώδης ιστός γενικά: κατανομή στο σώμα, μορφολογία, διαχωρισμός μεταξύ λευκού και φαιού.
- Ανάπτυξη και διαφοροποίηση των κυττάρων του λιπώδους ιστού. Μοριακή διαφοροποίηση, PPARγ και συνενεργοποιητές.
- Η βιοχημική λειτουργία του WAT ως αποθηκευτικού ιστού.
- Η ευαισθησία και απόκριση του λιπώδους ιστού σε νευρικά ερεθίσματα.
- Η λειτουργία του λιπώδους ιστού ως ενδοκρινές όργανο: Λεπτίνη, δράσεις, αδιπονεκτίνη.
- Ο λιπώδης ιστός σε σχέση με τη φλεγμονή
- Ο λιπώδης ιστός σε σχέση με την παχυσαρκία
- Φαιός λιπώδης ιστός.
- Η δράση των PGC-1και UCP-1.
- Η βιοχημική λειτουργία του ΒAT ως θερμορυθμιστικού ιστού
Διατροφή και μεταβολισμός Ι - Περιεκτικότητα μεγαλομορίων σε θερμίδες.
- Η ενεργειακή ισορροπία του οργανισμού. Η έννοια του ΒΜΡ.
- Mεγαλομοριακά συστατικά της διατροφής,
- Yδατάνθρακες
- Περιεκτικότητα συγκεκριμένων τροφών σε συγκεκριμένους υδατάνθρακες
- Υπενθύμιση των μεταβολικών πορειών φρουκτόζης και γαλακτόζης
- Ειδικά για τα λίπη
- Απαραίτητα λιπαρά οξέα, τροφές οι οποίες τα περιέχουν, η βιοχημική βάση της ανεπάρκειάς τους, οι λειτουργίες τους, συμπτώματα και συχνότητα ανεπάρκειας.
- Ιχνοστοιχεία
- Φυσιολογική δίαιτα και θρέψη. Συντηρητικά τροφών
- Πέψη υδατανθράκων, λιπών και πρωτεϊνών.
Διατροφή και μεταβολισμός ΙΙ - Η εξέλιξη της διατροφής του ανθρώπου. Σχέση με τις ‘νόσους του πολιτισμού’.
- Η μεταβολική κατάσταση του οργανισμού στη σίτιση, πρώιμη ασιτία, παρατεταμένη ασιτία, επανασίτιση.
- Η παχυσαρκία:
- Ως αποτέλεσμα υπερθρεψίας.
- Ως γενετική νόσος.
- Ως φλεγμονώδης νόσος.
- Αντίσταση στην λεπτίνη.
- Αντίσταση στην ινσουλίνη.
- Η σχέση παχυσαρκίας και διαβήτη.
- Λιποδυστροφία.
- Δίαιτες αδυνατίσματος.
- Νευρική ανορεξία, βουλιμία.
- Υποθρεψία
Λειτουργίες του μυός - Η σύσπαση του μυός και οι εμπλεκόμενες πρωτεΐνες: Ακτίνη, μυοσίνη, τροπομυοσίνη, τροπονίνη, σαρκοπλασματική αντλία Ca++, τασοεξαρτόμενο κανάλι Ca++.
- Τα αποθέματα του μυός σε ΑΤΡ.
- Ο ρόλος της φωσφορικής κρεατίνης.
- Οι τύποι μυϊκών ινών, η λειτουργία τους και η σημασία τους.
- Διαφοροποίηση των μυοκυττάρων, μυογενείς ρυθμιστικοί παράγοντες.
- Δορυφορικά κύτταρα, παράγοντες ενεργοποίησής τους.
- Ο μυϊκός ιστός περιέχει και ενδοκυττάρια σταγονίδια λίπους (IMTG- intramuscular triglycerides).
- Ο μυϊκός ιστός είναι σημαντικός για την κίνηση, τη θερμογένεση και την ομοιοστασία της γλυκόζης του οργανισμού.
- Τα καύσιμα του μυός, ποιοι παράγοντες τα επηρεάζουν.
- Βιοχημεία της άσκησης Ι &ΙΙ
Γενικά για την άσκηση. - Κατά την έναρξη της άσκησης. Ο ρόλος της αδενυλικής κινάσης (μυοκινάσης), καύσιμα και η ροή τους. Παράμετροι της άσκησης.
- Άσκηση υψηλής έντασης.
- Άσκηση διάρκειας:
- Μεταβολισμός των ελεύθερων αμινοξέων.
- Αλλαγές του μεταβολισμού στην άσκηση διάρκειας, κατά την αύξηση είτε της διάρκειας είτε της έντασης είτε και των δύο.
- Μυϊκή υπερτροφία: πότε συμβαίνει, μοριακός μηχανισμός.
- Μιτοχονδριακή βιογένεση: πότε συμβαίνει, μοριακός μηχανισμός.
- Οι μυϊκές ίνες αλληλομετατρέπονται ανάλογα με την κατάσταση άσκησης του μυός.
- Η σημασία του συνενεργοποιητή της μεταγραφής PGC-1α για το μεταβολισμό.
- Κάματος:
- Περιφερειακός κάματος (στον μυ): αιτίες
- Κεντρικός κάματος (στον εγκέφαλο): ορισμός, πιθανές αιτίες.
- Μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα της φυσικής άσκησης
|
Greek 
English