ΚΛΙΝΙΚΗ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ

Πρόσωπο με πρόσωπο

Οι διαλέξεις αναπτύσσουν την ύλη που περιγράφεται παραπάνω ενώ οι αναλυτικές μέθοδοι και η λειτουργία του εργαστηρίου Βιοχημείας πραγματοποιείται σε Νοσοκομείο ή σε εργαστήριο.

Οι παρουσίες είναι υποχρεωτικές στα 2/3 των διαλέξεων

 Χρησιμοποιούνται Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών για την προετοιμασία του υλικού των διαλέξεων και την διαδικτυακή πληροφόρηση και παροχή μαθησιακών βοηθημάτων στους φοιτητές.

Πιο αναλυτικά:

• Χρησιμοποιείται κοινό λογισμικό (π.χ. powerpoint) για την προετοιμασία του υλικού των διαλέξεων και την προβολή διαφανειών και βίντεο.

• Ανακοινώσεις, πληροφορίες και επικοινωνία για το μάθημα διατίθενται διαδικτυακά μέσω e-class. Η επικοινωνία γίνεται και μέσω e-mail.
• Κοινό λογισμικό (π.χ. excel) χρησιμοποιείται για την στατιστική επεξεργασία της αξιολόγησης των φοιτητών.
• Επιπλέον γενικές πληροφορίες για τους διδάσκοντες και τα ερευνητικά τους ενδιαφέροντα και τη λειτουργία του Εργαστηρίου Βιοχημείας είναι διαθέσιμες διαδικτυακά στην ιστοσελίδα του Εργαστηρίου http://www.med.uth.gr/biochemistry/index.html

Η γλώσσα αξιολόγησης των φοιτητών είναι η Ελληνική

Μέθοδοι αξιολόγησης.

Παρουσίαση εργασίας

Η εξέταση του μαθήματος είναι από την εργασία που θα ετοιμάσουν οι φοιτητές και θα παρουσιάσουν.

 Τελικός βαθμός

Ο τελικός βαθμός του μαθήματος 100% υπολογίζεται από την εργασία που θα δοθούν να αναπτύξουν οι φοιτητές.

Το μάθημα αποτελεί το βασικό εργαλείο μελέτης των κύριων οργάνων και συστημάτων του ανθρώπου που χρειάζεται να γνωρίζει στην καθημερινή πράξη κάθε ιατρός.

Η ύλη του μαθήματος παρουσιάζει τις βιοχημικές δοκιμασίες που εφαρμόζονται στην πράξη, τον τρόπο χρησιμοποίησης και ανάλυσης των βιοχημικών δεδομένων καθώς και τη διαγνωστική αξία των βιοχημικών αναλύσεων σε μια σειρά από συγκεκριμένες κλινικές καταστάσεις. Τέλος, συμβάλλει στην κατανόηση των βασικών μηχανισμών των παθοβιοχημικών διαταραχών ώστε να αξιοποιηθούν από τον ιατρό για τη διάγνωση και θεραπεία.

Το μάθημα αποτελεί τον κύριο σύνδεσμο των θεωρητικών γνώσεων που απέκτησε ο Φοιτητής με τη Βιοχημεία Ι και ΙΙ και την εφαρμογή των γνώσεών του στην κλινική πράξη. Επίσης το μάθημα προετοιμάζει τον φοιτητή με τις παρεχόμενες γνώσεις για τα μαθήματα των ειδικοτήτων μεγαλύτερων εξαμήνων όπως Βιοπαθολογία, Ενδοκρινολογία, Παθολογία, Παιδιατρική και Ογκολογία.

Τέλος, στόχο του μαθήματος αποτελεί η κατανόηση από τους σπουδαστές της σημασίας της ορθής εκτίμησης των βιοχημικών αναλύσεων τόσο για τις ειδικότητες Εργαστηριακής Ιατρικής όσο και για τις κλινικές ειδικότητες της Ιατρικής.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής / τρια θα είναι σε θέση να:

• Είναι σε θέση να διακρίνει την εργαστηριακή φυσιολογική εικόνα από παθολογική την και να προτείνει διάγνωση για την αντιμετώπιση βασικών ασθενειών.
• Είναι σε θέση να χρησιμοποιεί τον βασικό εξοπλισμό ενός βιοχημικού/κλινικο-χημικού εργαστηρίου και να διεκπεραιώνει βασικές βιοχημικές αναλύσεις.
• Αναλύει και να επεξεργάζεται τα αποτελέσματα βασικών βιοχημικών αναλύσεων
• Μπορεί να συνεργαστεί με τους συμφοιτητές ή ειδικούς ιατρούς για την εκτέλεση βασικών βιοχημικών αναλύσεων και την επεξεργασία των αποτελεσμάτων τους.
• Μπορεί να αισθάνεται οικείο τον εργασιακό χώρο του νοσοκομείου.
• Μπορεί να είναι πιο κατασταλαγμένος για τη μελλοντική του σταδιοδρομία.

Γενικές Ικανότητες

• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
• Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
• Λήψη αποφάσεων
• Αυτόνομη εργασία
• Ομαδική εργασία
• Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
• Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
• Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης

Η ύλη του μαθήματος «Κλινική Βιοχημείας» έχει διαμορφωθεί στοχεύοντας στην ανάπτυξη των θεωρητικών κλινικών ικανοτήτων καθώς τη γνώση της ύλης που πρέπει να αποκτήσουν οι φοιτητές για να επιτύχουν στο μάθημα.

Ύλη του Μαθήματος

Βιοχημικές εξετάσεις: αξιοπιστία, διαγνωστική αξία, έλεγχος ποιότητας και ερμηνεία αποτελεσμάτων
• Παραπεμπτικό, Τα Δείγματα στο «Βιοχημικό», Μονάδες Μετρήσεων
• Συνθήκες συλλογής του δείγματος που επηρεάζουν τις διάφορες βιοχημικές παραμέτρους
• Παράμετροι αξιοπιστίας των αναλυτικών μεθόδων
• Αναλυτικά Σφάλματα, Συστηματικά και Τυχαία σφάλματα
• Κατανομή και Στατιστικά στοιχεία
• Ερμηνεία αποτελεσμάτων
• Φυσιολογικές τιμές-Σύγκριση τιμών
• Προγράμματα Ελέγχου Ποιοτικός

Ένζυμα διαγνωστικού ενδιαφέροντος και βιοχημικός έλεγχος λειτουργίας οργάνων
• Γενικά χαρακτηριστικά των ενζύμων
• Ενζυμική δραστικότητα και η μέτρηση της
• Μειονεκτήματα ενζυμικών αναλύσεων
Ένζυμα με διαγνωστική αξία και η η συμβολή τους στην κλινική διάγνωση
 Τρανσαμινάσες
 γ-Γλουταμυλο-τρανσπεπτιδάση/τρανσφεράση(γGT)
 Αλκαλική φωσφατάση(ALP)
 Όξινη φωσφατάση(ΑCP)
 ΚρεατινικήΚινάση( CKήCPK)
 Γαλακτική αφυδρογονάση (LDH)
 Αμυλάση
• Μετρήσεις ενζύμων ορού στη νόσο
 Οστεοπάθειες
 Διάγνωση εμφράγματος του μυοκαρδίου
 Βιοχημικός έλεγχος στη Ηπατική Λειτουργία

Προσδιορισμός ξενοβιοτικών ενώσεων στα βιολογικά δείγματα
• Τι είναι ξενοβιοτική ουσία;
• Ποιες είναι οι κλινικές εφαρμογές του προσδιορισμού των ξενοβιοτικών ουσιών στα βιολογικά δείγματα;
• Ποια είναι η σκοπιμότητα της παρακολούθησης της στάθμης των φαρμάκων (ΠΣΦ);
• Πότε είναι αναγκαίο/ επιθυμητό να προβούμε σε ΠΣΦ;
• Παραδείγματα φαρμάκων που η χορήγηση τους απαιτεί εργαστηριακή παρακολούθηση;
• Ποια είναι η σκοπιμότητα της κλινικής τοξικολογικής ανάλυσης;
• Παραδείγματα δηλητηριάσεων που ο έγκαιρος προσδιορισμός της συγκέντρωσης στο πλάσμα ορίζει την θεραπευτική αντιμετώπιση.
• Ποιος είναι ο βιοχημικός μηχανισμός δηλητηριάσεων με παρακεταμόλη και σαλικιλικά.
• Ποιοι είναι οι μέθοδοι προσδιορισμού ξενοβιοτικών ουσιών και ποια είναι τα κριτήρια επιλογής τους.

Πρωτεΐνες πλάσματος: προσδιορισμός και διαταραχές
• Εισαγωγή: Πλάσμα-ορός / Προσδιορισμός (ημιποσοτικός και ποσοτικός)
• Ολικές Πρωτεΐνες
• Λευκωματίνη (Αλβουμίνη)
• Ειδικές Πρωτεΐνες
 α1-σφαιρίνες, α2-σφαιρίνες, β-σφαιρίνες,
 γ-σφαιρίνες= Ανοσοσφαιρίνες
 Κατηγορίες Γ-σφαιρινοπαθειών
• Α. Υπογαμμασφαιριναιμίακ αγαμμασφαιριναιμίες
• Β.Υπεργαμμασφαιριναιμίες
 Πολυκλωνικές γαμμοπάθειες
 Μονοκλωνικές γαμμοπάθειες
 Πολλαπλό μυέλωμα

Πρωτεΐνες ΕΝΥ: προσδιορισμός και αυτοάνοσα νευρολογικά νοσήματα
• Η διερεύνηση πρωτεϊνών στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό (ΕΝΥ)
• Εργαστηριακά συστατικά και ανάλυση του ΕΝΥ
• Δείκτης Αλβουμίνης
• Ανάλυση IgG στο ΕΝΥ
• Διαφορική διάγνωση
 Πολλαπλή Σκλήρυνση
 ΝΜΟ ή Νόσο Devic
 Μυασθένεια

Κληρονομικές Μεταβολικές Ασθένειες
• Μεταβολισμός – Μεταβολικά νοσήματα: Ορισμοί, Κατηγορίες
• Αιτίες κλινικών συμπτωμάτων
• Ανασκόπηση, στόχοι, νοσήματα μεταβολισμού υδατανθρακών
• Νόσοι αποθήκευσης γλυκογόνου (Von Gierke)
• Γαλακτοζαιμία
• Ανασκόπηση, στόχοι, νοσήματα μεταβολισμού λιπιδίων & λιποπρωτεϊνών
• Ανασκόπηση, στόχοι, νοσήματα μεταβολισμού πρωτεϊνών & αμινοξέων
• Φαινυλοκετονουρία
• Διάγνωση ενζυμοπαθειών
• Προληπτικός Ανιχνευτικός Νεογνικός Έλεγχος
• Προγεννητική διάγνωση
• Θεραπεία μεταβολικών νοσημάτων

Διαταραχές Αιμοπρωτεϊνών, πορφυρινών, σιδήρου
• Αιμοσφαιρινοπάθειες
• Επίκτητες ανωμαλίες αιμοσφαιρίνης
• Πορφυρίες
• Σύνθεση αίμης
• Κατηγορίες
• Οξεία διαλείπουσα
• Βιολογικές λειτουργίες του σιδήρου – Ο ημερήσιος κύκλος του σιδήρου
• Απορρόφηση του σιδήρου της διατροφής – Ο σίδηρος στη κυκλοφορία
• Μέτρηση του σιδήρου στη κυκλοφορία
• Ανωμαλίες στον μεταβολισμό του σιδήρου
• Σιδηροπενική αναιμία – Αναιμία της χρόνιας ασθένειας
• Υπερφόρτωση σιδήρου (υπερσιδήρωση) – Κληρονομική Αιμοχρωμάτωση
• Διατήρηση της ομοιοστασίας του σιδήρου σε επίπεδο οργανισμού
• Ρύθμιση της συγκέντρωσης του σιδήρου στο πλάσμα από την εψιδίνη
• Ο άξονας εψιδίνης-φερροπορτίνης
• Ρύθμιση της έκφρασης της εψιδίνης
• Θεραπείες βασισμένες στην εψιδίνη

Βιοχημεία έλεγχος ορμονικών ρυθμίσεων
• Ορμόνες Αδενοϋπόφυσης και η κλινική σημασία τους
• Μέτρηση των ορμονών της πρόσθιας υπόφυσης και κλινική διάγνωση
• Διαταραχές της λειτουργίας της υπόφυσης
• Υπολειτουργία
• Υπερλειτουργία = Όγκοι υπόφυσης
• Δοκιμασία της λειτουργίας της υπόφυσης
• Μέτρηση των ορμόνών οπίσθιου λοβού υπόφυσης και κλινική διάγνωση
• Δοκιμασία στέρησης ύδατος

Υδατάνθρακες: μεταβολισμός, προσδιορισμός, διαταραχές, σακχαρώδης διαβήτης
• Υπενθύμιση βιοχημικής βάσης του ΣΔ
• Επιπτώσεις του ΣΔ
• Μέτρησης γλυκόζης σε σωματικά υγρά
• Διάγνωση ΣΔ
• Θεραπευτική αγωγή ΣΔ
• Έλεγχος
• Διαβητική κετοξέωση
• Υπεργλυκαιμία
• Υπογλυκαιμία
• Φάρμακα

Λιπίδια, Λιποπρωτεΐνες: μεταβολισμός, προσδιορισμός, υπερλιποπρωτεϊναιμίες, στεφανιαία νόσο
• Εργαστηριακή Κλινική διερεύνηση των παρακάτω νόσων
• Παχυσαρκία
• Αθηρωμάτωση και Καρδιαγγειακή Νόσος
• Σακχαρώδης Διαβήτης
• Ηπατική Στεάτωση
• Διαταραχές Αποθήκευσης Λιπιδίων
• Δυσλιποπρωτειναιμίες

Βιοχημικές αλλαγές κακοηθών όγκων-καρκινικοί δείκτες
• Ορισμός του καρκίνου
• Επιδημιολογία του καρκίνου
• Βιοχημεία του καρκίνου
• Ορισμός των καρκινικών δεικτών
• Ταξινόμηση των καρκινικών δεικτών
• Μέθοδοι προσδιορισμού των καρκινικών δεικτών
• Παράμετροι αξιολόγησης των καρκινικών δεικτών
• Παράγοντες που επηρεάζουν τη συγκέντρωση Καρκινικών Δεικτών στο αίμα
• Χρησιμότητα και κατάταξη των καρκινικών στη διάγνωση, παρακολούθηση της νόσου

Βιοχημεία των νεφρικών διαταραχών
• Γενικά χαρακτηριστικά του νεφρού-νεφρώνα
• Ανατομία
• Βιοχημικές δοκιμασίες για τη λειτουργία του νεφρού
• Έλεγχος σπειραματικής Διήθησης
• GFR
• Κρεατινίνη
• Ουρία
• Έλεγχος Σωληναριακής λειτουργίας
• Έλεγχος Συμπύκνωσης απορρόφησης
• ‘Έλεγχος Απέκκρισης
• Νεφρική Ανεπάρκεια: Διάγνωση , βιοχημική εκτίμηση, Κλινικές συνέπειες

Α. ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Προτεινόμενα συγγράμματα που διανέμονται δωρεάν:

1. Nessar Ahmed: Clinical Biochemistry, Fondamentals of Biomedical Science 2016

2. Gaw Allan, Cowan Robert A., O’ Reilly Dennis S. J., Stewart Michael J., Shephard James. Clinialc Biochemistry, an illustrated colour text

3. Marshall W.J. & S.K. Bangert: Clinical Chemistry 

Άλλα συγγράμματα στα Ελληνικά που είναι διαθέσιμα στη Βιβλιοθήκη ή έχουν προταθεί σε προηγούμενα εξάμηνα:

– Baynes J. W. & M. H. Dominiczak: Medical Biochemistry (4η Έκδοση)

– M. A. Lieberman & A. Marks: Marks’ basic medical biochemistry: a clinical approach.2009

– Devlin Τ. Μ.: Textbook of biochemistry with clinical correlations  2010

– Karslon, Doenecke, Koolman & Fuchs: Karlsons Biochemistry and Pathobiochemistry,

Συναφή επιστημονικά περιοδικά:

Annual Review of Biochemistry

Archives of Biochemistry and Biophysics

Biochemical and Biophysical Research Communications

Biochemical Journal

Biochemistry

Biochemistry and Cell Biology

Biochimica et Biophysica Acta

Biochimie

Biological Chemistry

Cellular Physiology and Biochemistry

Cellular Signalling

Cellular and Molecular Life Sciences

Clinical Biochemistry

Critical Reviews in Biochemistry and Molecular Biology

EMBO Journal

FEBS Letters

Free Radical Biology and Medicine

Free Radical Research

The International Journal of Biochemistry & Cell Biology

Journal of Biochemistry

Journal of Biological Chemistry

Journal of Cell Science

Journal of Cellular Biochemistry

Journal of Lipid Research

Journal of Medical Biochemistry

Journal of Molecular Biology

Journal of Molecular Medicine