| Περιγραφή Μαθήματος: | Η ύλη του μαθήματος ΜΟΡΙΑΚΕΣ ΚΑΙ ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΤΗ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ έχει διαμορφωθεί ως
εξής:
Α. Οι θεωρητικές γνώσεις που πρέπει να αποκτήσουν οι φοιτητές ώστε να επιτύχουν στο μάθημα.
Β. Οι πρακτικές και κλινικές δεξιότητες που πρέπει να αποκτήσουν οι φοιτητές για να θεωρείται επιτυχημένη η παρακολούθηση τους.Α. Θεωρητικές γνώσεις (δομή φυσιολογικών ιστών και μοριακοί μηχανισμοί που διέπουν συγκεκριμένα φαινοτυπικά χαρακτηριστικά σε ποικίλες παθολογικές καταστάσεις ή/και ασθένειες).
Εισαγωγή στη μορφολογία (ιστολογία και κυτταρολογία)
Κυτταρική σύσταση και συσχέτιση δομής και λειτουργίας
Δομή και διαταραχές στον επιθηλιακό ιστό
Δομή και διαταραχές στον συνδετικό ιστό
Δομή και διαταραχές στον λιπώδη ιστό
Δομή και δυσλειτουργίες στον χονδρικό ιστό
Δομή και διαταραχές στον οστίτη ιστό
Δομή και διαταραχές του νευρικού ιστού και του νευρικού συστήματος
Μυϊκός ιστός και διαταραχές
Διαταραχές στο κυκλοφορικό σύστημα
Αίμα, σύνδρομα και διαταραχές
Οξεία και χρόνια φλεγμονή
Κυτταρική βλάβη, νέκρωση, απόπτωση, νεοπλασία
Κλασικές και νέες τεχνολογίες που εφαρμόζονται στη μορφολογία και την ιατρική ακριβείαςΒ. Πρακτικές και κλινικές δεξιότητες
Στα υποχρεωτικά εργαστήρια – εκμάθηση βασισμένη στην πρακτική εμπειρία
Απόκτηση γενικών και ειδικών πρακτικών δεξιοτήτων από τους φοιτητές Ιατρικής κατά την εκπόνηση των εργαστηριακών ασκήσεων:
Γενικές δεξιότητες
· Παρατήρηση φαινομένων στο εργαστήριο, καταγραφή και ανάλυση δεδομένων
· Χειρισμός βασικού εργαστηριακού εξοπλισμού
· Αποτελεσματική εργασία σε ομάδα
· Ασφαλής εργασία σε εργαστηριακό περιβάλλον
· Λήψη και τήρηση οδηγιών
· Αντίληψη εργαστηριακών λαθών και αναγνώριση των πηγών τους
Ειδικές δεξιότητες
– Χειρισμός οπτικού μικροσκοπίου
– Εξοικείωση με τη χρήση αντικειμενικών φακών – μεγεθύνσεων
– Εξοικείωση με εξειδικευμένες μοριακές τεχνικέςΎλη διαλέξεων
Οι διαλέξεις επικεντρώνονται στη δομή των φυσιολογικών ιστών του ανθρωπίνου σώματος, στις μοριακές παραλλαγές και τις συνδεόμενες μορφολογικές αλλαγές στα κύτταρα και τους ιστούς που σχετίζονται με ορισμένες παθολογικές καταστάσεις.
Εισαγωγή στη μορφολογία (ιστολογία και κυτταρολογία): προετοιμασία ιστών, λειτουργία οπτικού μικροσκοπίου, ερμηνεία ιστολογικών τομών –το αντικείμενο της Κυτταρολογίας, μέθοδοι λήψης κυτταρολογικού υλικού, τεχνικές παρασκευής κυτταρολογικών υλικών. Γενικά μορφολογικά κριτήρια για την αναγνώριση νεοπλασματικών κυττάρων.
Κυτταρική σύσταση και συσχέτιση δομής και λειτουργίας: Κυτταρόπλασμα, κυτταρική μεμβράνη, κυτταρικά οργανίδια, πρωτεΐνες μεταφοράς, κυτταρική σηματοδότηση, συσκευή Golgi, μιτοχόνδρια, πρωτεϊνική σύνθεση, εξωκυττάρωση, τροποποιήσεις κυτταρικής επιφάνειας. Πυρήνας, χρωματίνη, επιγενετική, κυτταρικός κύκλος, μίτωση. Παθολογικές καταστάσεις που σχετίζονται με το κυτταρόπλασμα, τη πλασματική μεμβράνη, τα οργανίδια, τον κυτταροσκελετό, τον πυρήνα και τον πυρηνίσκο, τον κυτταρικό κύκλο, δυσλειτουργία κατά τη μείωση, συνδεόμενοι μοριακοί μηχανισμοί.
Δομή και διαταραχές στον επιθηλιακό ιστό: τύποι καλυπτικών επιθηλίων, πολικότητα κυττάρων και εξειδικεύσεις, συνδέσεις επιθηλιακών κυττάρων. Αδενικό επιθήλιο: εξωκρινείς, ενδοκρινείς αδένες, μονοκύτταροι, πολυκύτταροι αδένες – παθολογικές καταστάσεις/ασθένειες που σχετίζονται με εξειδικεύσεις στην κορυφαία επιφάνεια των κυττάρων- δυσλειτουργία και σχετιζόμενοι μοριακοί μηχανισμοί
Δομή και διαταραχές στον συνδετικό ιστό: κύτταρα συνδετικού ιστού, ινοβλάστες και κολλαγόνο, σιτευτικά κύτταρα, κατανομή και λειτουργία μακροφάγων, ταξινόμηση συνδετικού ιστού- παθολογικές καταστάσεις/νοσήματα που σχετίζονται με κύτταρα, ίνες και θεμέλια ουσία του συνδετικού ιστού- δυσλειτουργία και μοριακοί μηχανισμοί
Δομή κ αι δ ιαταραχές στον λιπώδη ιστό: λευκός και φαιός λιπώδης ιστός – παθολογικές καταστάσεις/ασθένειες που σχετίζονται με το λευκό και το φαιό λιπώδη ιστό (π.χ. παχυσαρκία/λιποκύτταρα λευκού ιστού, μειωμένη δραστηριότητα λιπάσης, διαβήτης και καρδιακές παθήσεις/αυξημένη ποσότητα λευκού λιπώδους ιστού κτλ) – δυσλειτουργία και σχετιζόμενοι μοριακοί μηχανισμοί
Δομή και δυσλειτουργίες στον χονδρικό ιστό: τύποι χόνδρων – παθολογικές καταστάσεις/ασθένειες που σχετίζονται με τον υαλώδη, τον ελαστικό και τον ινώδη χόνδρο – δυσλειτουργία και σχετιζόμενοι μοριακοί μηχανισμοί
Δομή και διαταραχές στον οστίτη ιστό: οστεοβλάστες, οστεοκλάστες, τύποι οστίτη ιστού, αβέρσεια συστήματα, επιμήκης και εγκάρσια ανάπτυξη του οστού, αναδιαμόρφωση οστίτη ιστού – παθολογικές καταστάσεις/ασθένειες που σχετίζονται με κύτταρα και θεμέλια ουσία οστίτη ιστού, οστεογένεση – δυσλειτουργία και σχετιζόμενοι μοριακοί μηχανισμοί
Δομή και διαταραχές του νευρικού ιστού και του νευρικού συστήματος: κύτταρα νευρικού συστήματος, νευρώνες, νευρομυϊκή σύναψη. Κεντρικό και Περιφερικό νευρικό σύστημα – παθολογικές καταστάσεις/ασθένειες που σχετίζονται με νευρώνες, νευρογλοιακά κύτταρα και νευρωνική δραστηριότητα κεντρικού ή περιφερικού νευρικού συστήματος (νόσος Πάρκινσον/απόπτωση νευρώνων που παράγουν ντοπαμίνη, νόσος Alzheimer/ελαττώματα
νευροϊνιδίων, νεύρωμα/ δυσλειτουργία περιφερικών νεύρων) – δυσλειτουργία και σχετιζόμενοι μοριακοί μηχανισμοί
Μυϊκός ιστός και διαταραχές: τύποι μυϊκού ιστού, οργάνωση μυοϊνιδίων, μυϊκή συστολή και χαλάρωση, νευρομυϊκή σύναψη, μυϊκή άτρακτος, τενόντια όργανα του Golgi, αναγέννηση μυϊκού ιστού – παθολογικές καταστάσεις/ασθένειες που σχετίζονται με σκελετικό, καρδιακό και
λείο μυ- δυσλειτουργία και σχετιζόμενοι μοριακοί μηχανισμοί
Διαταραχές στο κυκλοφορικό σύστημα: Δομή αιμοφόρων αγγείων. Αρτηρία και φλέβα, τύποι τριχοειδών αγγείων- παθολογικές καταστάσεις/ασθένειες που σχετίζονται με την καρδιά, τα αγγεία, το λεμφαγγειακό σύστημα (βαλβιδοπάθειες, αθηροσκλήρυνση/κατεστραμμένα ενδοθηλιακά κύτταρα και ελαστικές και μεγάλες μυϊκές αρτηρίες)- δυσλειτουργία και σχετιζόμενοι μοριακοί μηχανισμοί
Αίμα, σύνδρομα και διαταραχές: Περιφερικό αίμα, ερυθροκύτταρα, λευκοκύτταρα, αιμοπετάλια. Μυελός των οστών, αιμοποίηση, παθολογικές καταστάσεις/ασθένειες που σχετίζονται με συστατικά του πλάσματος και τα αιμοσφαίρια (αναιμία/έλλειψη ερυθροκυττάρων, δυσλειτουργία στην ωρίμανση των ερυθροκυττάρων και των κοκκιοκυττάρων, λευχαιμίες) – δυσλειτουργία και σχετιζόμενοι μοριακοί μηχανισμοί
Οξεία και χρόνια φλεγμονή: γενικά χαρακτηριστικά φλεγμονής, αίτια οξείας και χρόνιας φλεγμονής, τύποι κυττάρων, χημικοί μεσολαβητές, κυτοκίνες, ιστική βλάβη και διεργασίες αποκατάστασης, ουλές, αγγειογένεση, ίνωση, διαταραχές
Κυτταρική βλάβη, νέκρωση, απόπτωση, νεοπλασία: κυτταρικό στρες, οξεία κυτταρική βλάβη, εκφύλιση, νέκρωση, απόπτωση. Μηχανισμοί κυτταρικής βλάβης- θανάτου, υποξίας, ισχαιμίας, οξειδωτικό στρες και τοξίνες. Μοριακές οδοί που εμπλέκονται στις παραπάνω διεργασίες – παθολογικές καταστάσεις, χαρακτηριστικά του καρκίνου, εισαγωγή στην ονοματολογία, διαφοροποίηση, δυσπλασία, μεταπλασία, αναπλασία, βαθμός, εισβολή, μετάσταση.
Ογκογονίδια, ογκοκατασταλτικά γονίδια, γονίδια επιδιόρθωσης, χρωμοσωμική και μικροδορυφορική αστάθεια
Κλασικές και νέες τεχνολογίες που εφαρμόζονται στη μορφολογία και την ιατρική ακριβείας: ιστολογικές χρώσεις, τύποι ανοσοϊστοχημείας, in situ υβριδισμός, κυτταρομετρία ροής σε αιματολογικές κακοήθειες, εφαρμογές PCR πραγματικού χρόνου, τύποι νέας γενιάς αλληλούχησης (RNA-seq, single-cell seq, methylome seq, chip-seq).
II. Εργαστηριακές Ασκήσεις – Ύλη
Οι εργαστηριακές ασκήσεις βασίζονται κυρίως σε μεθόδους που εφαρμόζονται σε διάφορους παθολογικούς ιστούς/κύτταρα και είναι σημαντικοί τόσο για την κλινική διάγνωση, όσο και στη θεραπεία στην Ιατρική.
• Χρήση μικροσκοπίου – παρατήρηση διαφορετικών τύπων κυττάρων
• Παρατήρηση διαφόρων τύπων επιθηλίων
• Παρατήρηση τύπων συνδετικού ιστού
• Παρατήρηση τύπων οστίτη και χονδρικού ιστού
• Παρατήρηση τύπων μυϊκού ιστού
• Παρατήρηση στοιχείων του αίματος και αγγείων
• Παρατήρηση κυττάρων του νευρικού συστήματος
• Απομόνωση DNA από νωπούς/μονιμοποιημένους ιστούς και σωματικά υγρά (αίμα, ούρα)
• Εφαρμογές βασισμένες σε PCR για ανίχνευση μεταλλάξεων και πολυμορφισμών, γονιδιακή έκφραση
• Κυτταρομετρία ροής: εφαρμογές σε αιματολογικές κακοήθειες
• Ιστολογικές και κυτταρολογικές χρώσεις, ανοσοϊστοχημεία και in situ υβριδισμός (FISH, CISH)
• Αλληλούχηση επόμενης γενιάς (NGS): εφαρμογές και ερμηνεία δεδομένων |
Greek 
English