Επικοινωνιακές δεξιότητες – Επιπλέον ενθαρρύνεται η συζήτηση ειδικών προβλημάτων στην προσέγγιση και αντιμετώπιση ασθενών με διαφορετικά υπόβαθρα (φυλετικά, κοινωνικά, θρησκευτικά, κλπ), ανάπτυξη της ιδιωτικότητας, ηθικής και της κλινικής ιατρικής
Θεωρητική εξήγηση της κάθε κλινικής πράξης (πριν την πρακτική άσκηση) ώστε να γίνουν κατανοητές οι ενδείξεις, οι επιλογές βοηθημάτων, ο τρόπος εκτέλεσης
Μικρές ομάδες εργασίας:
Πρακτική άσκηση (Hands on training) σε προπλάσματα και ασθενείς υπό επίβλεψη – καθοδήγηση
Λόγω του αριθμού των φοιτητών, τα μαθήματα 4-12 θα γίνονται κυκλικά στο εξάμηνο (παράλληλα) ώστε οι φοιτητές να είναι σε μικρότερες ομάδες.
Σταθερές ομάδες εργασίες ώστε να εξασφαλίζεται η έκθεση όλων σε όλες τις πρακτικές ασκήσεις
Συζήτηση και συνεργασία μεταξύ των μελών της ομάδας σε περιστατικά επιλεγμένα από τον υπεύθυνο διδασκαλίας. Οι φοιτητές χωρίς τον διδάσκοντα θα συνεργαστούν προκειμένου να παρουσιάσουν ολοκληρωμένα το περιστατικό με τη βοήθεια συγγραμμάτων, άρθρων και εργαλείων βασισμένα στους υπολογιστές
Δύο προς ένα/μία εκπαίδευση:
Δύο φοιτητές/τριες θα ακολουθεί ένα μέλος ΔΕΠ στα κλινικά του καθήκοντα για μια διδακτική ημέρα (shadowing). Σκοπός είναι η εισαγωγή και η κατανόηση της καθημερινής κλινικής πράξης σε πραγματικές συνθήκες και η ανάπτυξη επικοινωνίας με τα μέλη ΔΕΠ.
Εισαγωγή στη χρήση ψηφιακών βοηθημάτων στην Ιατρική εκπαίδευση
Χρήση εκπαιδευτικών βίντεο
Χρήση προπλασμάτων
Μέθοδος Αξιολόγησης:
– Η εξέταση / αξιολόγηση του φοιτητή γίνεται στο τέλος του μαθήματος με τη συμμετοχή τους στην παρουσίαση του περιστατικού (30%) αλλά και με την αντικειμενικά δομημένη εξέταση κλινικών δεξιοτήτων (objective structured clinical examination, OSCE) (70%) που συνίσταται σε αξιολόγηση των δεξιοτήτων μέσω κυκλικής ακολουθίας σταθμών εξέτασης με τη μορφή εξομοίωσης (προπλάσματα, υποδυόμενους ασθενείς).
– Η αξιολόγηση του διδάσκοντα από τον φοιτητή θα γίνεται με τα ειδικά ερωτηματολόγια αξιολόγησης
– Τα γενικά κριτήρια αξιολόγησης αναλύονται κατά το εισαγωγικό μάθημα.
Αντικειμενικοί Στόχοι/Επιδιωκόμενα Αποτελέσματα:
Εκπαιδευτικές Ανάγκες:
Το μάθημα της «Εισαγωγής στην Κλινική Άσκηση-Κλινικές δεξιότητες» έχει σαν σκοπό να καλύψει συγκεκριμένες και αναγνωρισμένες εκπαιδευτικές ανάγκες καθώς έχει επισημανθεί σε επίπεδο Ιατρικού Τμήματος Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (διδακτικό προσωπικό και φοιτητές) και από τις εξωτερικές αξιολογήσεις ότι:
α) Ο διαχωρισμός των βασικών από τις κλινικές επιστήμες από την πρώτη ημέρα και η έκθεσή τους στο κλινικό περιβάλλον μετά από 3 χρόνια, δημιουργεί στους φοιτητές την αίσθηση ότι εκπαιδεύονται σε κάτι που δεν έχει καμιά σχέση με το λειτούργημα-επάγγελμα του Ιατρού που επέλεξαν και επεδίωξαν με εξαντλητική προσπάθεια.
β) Η εκπαίδευση των φοιτητών Ιατρικής είναι έντονα θεωρητική και αδύναμη στην διδασκαλία κλινικών δεξιοτήτων. Επιπλέον, ήταν αισθητή η ύπαρξη ενός δύσκαμπτου διαχωρισμού, τόσο στη δομή των εξαμήνων όσο και του περιεχομένου, μεταξύ προκλινικών και κλινικών αντικειμένων.
γ) Υπάρχει η ανάγκη της εισαγωγής μοντέρνων εκπαιδευτικών μεθόδων για φοιτητές Ιατρικής που περιλαμβάνουν προσεγγίσεις στη βάση προβλημάτων σε μικρές ομάδες φοιτητών, e-learning, καλύτερη ενσωμάτωση των προκλινικών και κλινικών αντικειμένων και εστίαση στις κλινικές δεξιότητες.
Παράλληλα, το μάθημα ενισχύει τον καλύτερο εναρμονισμό του προγράμματος σπουδών του Τμήματος με τα αντίστοιχα προγράμματα ξένων Πανεπιστημίων, όπου η «Εισαγωγή στην Κλινική Άσκηση» διδάσκεται από τo πρώτο ή τα πρώτα έτη.
Μαθησιακοί σκοποί:
Στο τέλος αυτού του μαθήματος οι φοιτητές θα αναπτύξουν δεξιότητες ώστε :
Να επικοινωνούν αποτελεσματικά και με ευκολία με τους ασθενείς και τις οικογένειές τους ξεπερνώντας δυσκολίες στην επικοινωνία (παιδιά, υπερήλικες, αλλοδαποί, άτομα με αναπηρία) με σεβασμό στην ιδιωτικότητα και διαφορετικότητα των ασθενών
Να κατανοήσουν τις βασικές αρχές του ιατρικού ιστορικού (που αποσκοπεί – ατομικό αναμνηστικό)
Να χρησιμοποιούν μέτρα ατομικής προστασίας, να ακολουθούν κατάλληλες πρακτικές υγιεινής όταν εξετάζουν έναν ασθενή και να μάθουν πως να διαχειρίζονται τα απορρίμματα
Να τοποθετούν τον ασθενή και τον εαυτό τους στην κατάλληλη θέση που απαιτείται για την εξέταση χοντας στον έλεγχο της φυσικής εξέτασης – Να εξετάζουν τον ασθενή με σεβασμό και αξιοπρέπεια, προσέχοντας την ιδιωτικότητά του, έχοντας γνώση και σεβασμό της αυτονομίας του ασθενούς
Να εξοικειωθούν με τα διάφορα βοηθήματα που χρησιμοποιούνται σε διαγνωστικό αλλά και θεραπευτικό επίπεδο κατά την κλινική αξιολόγηση και αντιμετώπιση του ασθενούς (στηθοσκόπιο, πιεσόμετρο, ρινογαστρικός καθετήρας, ωτοσκόπιο, οφθαλμοσκόπιο, καθετήρες, νάρθηκες, ταινίες εξέτασης ούρων, κλπ)
Να μπορούν να λαμβάνουν τα ζωτικά σημεία ασθενών
Να είναι σε θέση να πραγματοποιούν αιμοληψίες – λήψη αέριων -καλλιεργειών αίματος
Να μπορούν να τοποθετήσουν φλεβοκαθετήρα
Να μπορούν να προβούν σε ενδομυϊκή, υποδόρια, και ενδοφλέβια χορήγηση θεραπείας
Να μπορούν να περιποιηθούν/αλλάξουν ένα τραύμα αναγνωρίζοντας παθολογικές καταστάσεις (φλεγμονή, συλλογή, διάσπαση, κλπ), να αφαιρέσουν ράμματα
Να κάνουν ορθή χρήση συσκευής χορήγησης οξυγόνου – συσκευών εισπνεόμενων φαρμάκων
Να μπορούν να καθετηριάσουν την ουροδόχο κύστη – να τοποθετούν ένα νάρθηκα
Να επικοινωνούν καθαρά και με ευκρίνεια με τους συναδέλφους τους και τα άλλα μέλη της ιατρικής ομάδας και να αντιληφθούν τη σημασία της συνεργασίας με συναδέλφους αλλά και της επιστημονικής αντιπαράθεσης με την ενεργό συμμετοχή σε ομάδες συζήτησης
Να επιδεικνύουν ικανότητα να ανταποκριθούν σε ερωτήσεις που δημιουργούνται στην κλινική πράξη χρησιμοποιώντας βιβλία, περιοδικά, άρθρα και εργαλεία βασισμένα στους υπολογιστές
Γενικές Ικανότητες
Το μάθημα αποσκοπεί:
Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών (πρακτικά και θεωρητικά)
Ανάπτυξη δεξιοτήτων
Λήψη αποφάσεων
Αυτόνομη εργασία
Ομαδική εργασία
Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
URL Μαθήματος :
Περιγραφή Μαθήματος:
1. Εισαγωγή στις Βασικές Δεξιότητες – Ορολογία – Σύνδεση με τα προηγούμενα εξάμηνα -προετοιμασία για τα επόμενα 2. Επικοινωνιακές Δεξιότητες – Επικοινωνία με ασθενείς και συναδέλφους – Δυσκολία επικοινωνίας –
Ομάδες άσκησης
3. Αρχές λήψης ιστορικού: Σεβασμός ιδιωτικότητας και διαφορετικότητας ασθενών – Βασική εισαγωγή στο ιστορικό από την πλευρά του Οικογενειακού Ιατρού – Επαφή με ασθενείς υπό καθοδήγηση
4. Αρχές Προστασίας – Υγιεινής (καθαρισμός, χρήση μάσκας, χρήση γαντιών, πως φοράμε αποστειρωμένα γάντια, διαχείριση απορριμμάτων, κλπ)
5. Αρχές ασθενοκεντρικής κλινικής εξέτασης (προσέγγιση ασθενούς – ενημέρωση ασθενούς για το είδος της εξέτασης – σεβασμός ιδιωτικότητας και διαφορετικότητας ασθενών – τοποθέτηση ασθενούς στη σωστή κλινική θέση)
6. Βασικές κλινικές δεξιότητες – Πότε και πως: Μέτρηση ζωτικών σημείων (σφύξεις, αριθμός αναπνοών, αρτηριακή πίεση), εξοικείωση με πιεσόμετρο, στηθοσκόπιο, οξύμετρο
7. Βασικές κλινικές δεξιότητες – Πότε και πως: Αιμοληψίες – αέρια αίματος – αιμοκαλλιέργειες – τοποθέτηση φλεβοκαθετήρα, τοποθέτηση κεντρικής γραμμής
8. Βασικές κλινικές δεξιότητες: βασικές αρχές υποστήριξης της ζωής-καρδιοπνευμονική αναζοωγόνηση (ΒLS)
9. Βασικές κλινικές δεξιότητες – Πότε και πως: Τοποθέτηση ρινογαστρικού καθετήρα – συσκευής χορήγησης οξυγόνου – ορθή χρήση συσκευών εισπνεόμενων φαρμάκων
10. Βασικές κλινικές δεξιότητες – Πότε και πως: Ενέσεις (ενδομυϊκές, υποδόριες, ενδοφλέβιες)
11. Βασικές κλινικές δεξιότητες – Πότε και πως: Περιποίηση τραύματος – αλλαγή τραύματος – λήψη καλλιέργειας τραύματος – συρραφή – αφαίρεση ραμμάτων – τοποθέτηση νάρθηκα, ακινητοποίηση άκρων, ανάταξη εξαρθρημάτων
12. Βασικές κλινικές δεξιότητες – Πότε και πως: Καθετηριασμός ουροδόχου κύστης (είδη καθετήρων- προπλάσματα) – χρήση ταινιών ούρων
13. Ανάθεση περιστατικού – Βιβλιογραφική αναζήτηση πληροφοριών
14. Παρουσίαση περιστατικού
15. Σκιώδης κλινική δραστηριότητα (shadowing) (4 ώρες)
Τα μαθήματα από 4-12 θα αποτελούνται από μία ώρα διάλεξης και τρείς ώρες πρακτικής.
Κατά τη διάρκεια της διάλεξης θα παρουσιάζεται η κλινική πράξη/δεξιότητα, τα εργαλεία-βοηθήματα και οι ενδείξεις για την πραγματοποίηση της (Πότε και Πως) σε σύνδεση με την ήδη αποκτηθείσα γνώση (πχ ανατομία, φυσιολογία) στο αντίστοιχο θέμα.
Η πρακτική θα περιλαμβάνει χρήση ειδικών εκπαιδευτικών βίντεο των δεξιοτήτων και/ή προπλασμάτων όπου είναι δυνατόν (πχ καθετηριασμός) και τέλος άσκηση σε ασθενείς υπό καθοδήγηση.
Μαθήματα 13 και 14: Ομάδες με υπεύθυνο μέλος ΔΕΠ για επιλογή περιστατικού, καθοδήγηση και παρουσίαση από τους φοιτητές
Μάθημα 15. Ακολουθώντας τον/ην ειδικό στις κλινικές του/ης δραστηριότητες: 1 (διδάσκων) προς 2 (φοιτητές)
Συνιστώμενη βιβλιογραφία:
Στους φοιτητές παρέχονται σε ηλεκτρονική μορφή Διδακτικές Σημειώσεις και αρχεία “Power Point”
Πρόσθετη Βιβλιογραφία:
– Σμυρνάκης Εμμ., Μοιρασγέντη Μ., Τούφας Κ. Βασικές Κλινικές δεξιότητες. UNIVERSITY STUDIO PRESS 2017;ISBN13 978-9-60-122339-1.
– James Thomas and Tanya Monaghan. Oxford Handbook of Clinical Examination and Practical Skills. OXFORD MEDICAL PUBLICATIONS 2014; ISBN 978–0–19–959397–2